Je kent het wel, ‘hifi-nerds gebruiken alleen dikke kabels van goud’. Maar maakt het echt verschil, zit er iets in, of is het gewoon gebakken lucht en een poging om zo veel mogelijk geld uit je zakken te kloppen? De hele discussie over kabels is een beetje een wespennest. Om het toch zo eenvoudig mogelijk te houden, gaat dit artikel vooral over luidsprekerkabels – en niet zozeer over signaalkabels, digitale kabels of beeldkabels, zoals HDMI.
Als consument is het bijna onmogelijk om te bepalen hoe belangrijk kabels nou echt zijn. Wat is wetenschap en wat is bijgeloof? Wij proberen deze eindeloze discussie weer een beetje op de rails te krijgen en geven je ons standpunt over het belang van luidsprekerkabels voor goed geluid.
Wat is het verschil tussen een luidsprekerkabel en een signaalkabel?
Om te beginnen moet je weten wat een luidsprekerkabel doet en wat een signaalkabel doet. Een signaalkabel zit tussen de geluidsbron (bijvoorbeeld een streamer, draaitafel of CD-speler) en de versterker. Een luidsprekerkabel zit tussen de versterker en de luidsprekers.
In de afbeelding hieronder zie je een voorbeeld met een eenvoudige stereo-installatie. De geluidsbron, in dit geval een Bluesound-muziekstreamer, stuurt het audiosignaal naar een versterker. Het signaal is op dat moment nog erg zwak.
Omdat het signaal zo zwak is, heb je een kabel nodig die daarvoor gemaakt is. Het is belangrijk dat de kabel goed geïsoleerd is, om te voorkomen dat externe storingen het gevoelige signaal beïnvloeden. Je hebt echter geen dikke kabels nodig, omdat het signaal geen krachtige stroom is. Maar het signaal is gevoelig, en dus kunnen kleine veranderingen een groot verschil maken als het signaal later wordt versterkt.
Wanneer het signaal bij de versterker aankomt, voegt deze energie (watt) toe in de vorm van stroom en spanning, waardoor het signaal krachtiger wordt. De spanning bepaalt hoe hard het volume is (amplitude), terwijl de stroom bepaalt hoeveel vermogen erachter zit, en dus hoe robuust het versterkte signaal is. Zo kan het signaal uiteindelijk gebruikt worden om de speakers (conussen) te laten bewegen, waardoor er trillingen in de lucht ontstaan. Je basgeluid pompt en je voelt de muziek! Hoe hoger het volume, hoe meer spanning je toevoegt en hoe krachtiger het signaal is dat van de versterker naar je luidsprekers gaat.
Het krachtige signaal in luidsprekerkabels heeft minder last van externe storingen, maar je hebt wel een kabel van een bepaalde dikte – en het liefst zo kort mogelijk – nodig om de stroom met zo weinig mogelijk verlies door te geven.
Moeten luidsprekerkabels dik zijn?
Dit is een van de eerste discussiepunten: hebben de lengte en dikte van een luidsprekerkabel invloed op het geluid? Het korte en duidelijke antwoord is JA. En dat is geen bijgeloof, het is wetenschap. Elke luidsprekerkabel heeft namelijk een bepaalde weerstand, die bepaalt hoe gemakkelijk het signaal de luidsprekers kan bereiken. En een dikkere, kortere kabel heeft over het algemeen een lagere weerstand. Het is een beetje als een tuinslang: hoe korter en dikker de tuinslang is, hoe meer water er in een bepaalde tijd aan de andere kant uitkomt.
Als we het hebben over de link tussen je versterker en luidsprekers, dan hoor je vooral een verschil in het basgeluid – zeker bij lange kabels, die je vaak ziet bij inbouwluidsprekers. Dat komt deels door de zogenoemde ‘dempingsfactor’, maar daar gaan we hier verder niet op in. Maar kort samengevat kunnen we concluderen: de lengte en dikte van luidsprekerkabels maken een groot verschil en zijn misschien wel het allerbelangrijkste.
Bij kortere afstanden is de dikte minder belangrijk, maar maakt deze nog steeds een verschil. En als je ons niet gelooft, koop dan maar eens een rol met 100 meter stroomkabel en sluit een luidspreker aan op het ene uiteinde, en een versterker op het andere uiteinde. Je zult horen dat het geluid, en vooral de bas, zachter klinkt en dat het geluid ‘modderiger’ is. Je versterker heeft moeite om het signaal door te sturen, omdat een groter deel van het vermogen wordt ‘verspild’ aan de weerstand.
Is het de moeite waard om te investeren in dure luidsprekerkabels?
Als het om kabels gaat, lopen de meningen nogal uiteen. Bij HiFi Klubben weten we dat kabels een verschil maken, maar je moet het wel een beetje in verhouding zien. Als je een gewone, goede stereo-installatie koopt, heb je gewoon goede luidsprekerkabels nodig. Probeer de lengte zo kort mogelijk te houden en zorg ervoor dat de dikte zo goed mogelijk in verhouding staat tot de lengte. Veruit de meeste luidsprekerkabels die wij verkopen hebben een dikte van 1,5 mm tot 4 mm, en de meeste zijn 1 tot 10 meter lang. Als je de relatie tussen deze twee factoren begrijpt, dan weet je 95% zeker dat de kabels niet de ‘bottleneck’ zijn in jouw systeem.
Als je voor echte high-end kabels kiest, dan heeft de fabrikant echt zijn best gedaan om het verlies in de kabel zelf zo veel mogelijk te beperken of heeft hij het metaal in de kabel geoptimaliseerd voor een bepaald type geluid of een bepaalde installatie. De geleiders zijn bijvoorbeeld verzilverd, voor meer geleidend vermogen, of er is gewerkt met verschillende stekkers en pluggen aan het uiteinde van de kabel, waardoor de verbinding met de luidsprekers en versterker beter is.
We geven toe dat er verschillen zijn in kabels en methodes, maar nogmaals, je moet het een beetje in perspectief zien. Als je een installatie koopt voor 1500 euro, dan heeft het geen zin om nog eens 1000 euro neer te leggen voor kabels. Je kabels hebben dan veel minder invloed dan wanneer je bijvoorbeeld investeert in betere elektronica of luidsprekers. De plaatsing van je luidsprekers maakt vaak een groter verschil dan de kabels, zolang je de basis maar op orde hebt.
De meeste van onze winkels hebben verschillende kabels op voorraad, en we lenen ze graag een weekendje aan je uit, zodat je ze thuis in alle rust kunt uitproberen.
Passie en gebakken lucht
Maar wat als je de allerbeste apparatuur hebt gekocht die je kunt vinden, en je hele kamer akoestisch perfect hebt aangepast? Als je muziek goed is opgenomen en je echt goed en geconcentreerd wilt luisteren? Zou het dan niet zonde zijn als de kabels de beperkende factor waren? Dat is de conclusie die veel hifi-liefhebbers trekken. Helaas wordt hier af en toe ook misbruik van gemaakt. Soms maken fabrikanten een goedkope kabel die er echt fantastisch uitziet, maar blijkt het alleen maar een poging om geld uit je zak te kloppen met de illusie van een beter geluid.
Bij HiFi Klubben zijn we duidelijk: wij houden van goed geluid, en zelfs zo veel dat we niet vinden dat je kabels de beperkende factor mogen zijn. Daarom kun je bij ons terecht voor kabels van goede kwaliteit en de absolute high-end, van fabrikanten die echt heel ver gaan om je met allerlei technologieën het allerbeste geluid te geven. Maar we hebben niet veel waardering voor fabrikanten die je doelbewust proberen op te lichten. Maar goed, uiteindelijk ben jij degene die de keuze maakt en alles bepaalt. Vertrouw op je oren en beslis zelf of iets zijn geld waard is! Het moet natuurlijk goed klinken, maar zeker als het om kabels gaat, is een beetje gezond verstand nooit verkeerd.
Nerdalert
Moeten luidsprekerkabels van goud zijn?
Het korte antwoord is NEE! Maar het materiaal heeft wel invloed op de weerstand van de kabel. Als je dus een goedkope stroomkabel als luidsprekerkabel gebruikt, is de kans groot dat er andere metalen in de kabel zitten en dat de weerstand daarom hoger is dan hij zou moeten zijn. Op Wikipedia en veel andere plaatsen kun je de weerstand van verschillende metalen opzoeken – vaak gemeten in ‘resistiviteit’ of ‘soortelijke weerstand’, wat hetzelfde is als de weerstand in ‘ohm’ van een draad die 1 meter lang is en een gemiddelde doorsnede heeft van één vierkante millimeter bij een temperatuur van 20 °C. Hieronder een stukje uit Wikipedia.
* De cijfers hierboven zeggen veel meer dan we hier kunnen bespreken.
Je kunt dus zelf uitrekenen dat een luidsprekerkabel van 10 meter lang met een doorsnede van 2 x 0,75 mm koper een weerstand van ongeveer 0,5 ohm heeft. Dat lijkt misschien niet veel, maar het zorgt wel voor extra weerstand, waardoor je versterker minder controle heeft over de precieze beweging van je luidsprekers. Hoor je dat? Ja, wij vinden van wel. En je kunt altijd kabels kopen of lenen om het thuis zelf uit te proberen.